Citeren als:
Julie Van den Broeck – student groenmanagement HOGENT en An De Schrijver.
Rode klaver, van de familie van de vlinderbloemigen, komt vrij veel voor in Vlaanderen en Nederland. De soort groeit in soortenrijke graslanden en in wegbermen. De plant heeft een lange geschiedenis van gebruik in de volksgeneeskunde (Chevallier, 2016; Simmonds et al. 2018). Gebruik in thee is een eenvoudige manier om de gunstige medicinale eigenschappen van de soort te benutten.
De geneeskrachtige eigenschappen van rode klaver zijn te danken aan isoflavonen, coumarinen, flavonoïden en etherische oliën – zie de box onderaan voor meer uitleg. Rode klaver heeft ontstekingsremmende, ontgiftende, antioxiderende en fyto-oestrogene eigenschappen.
De plant wordt traditioneel gebruikt om hormonale problemen bij vrouwen te behandelen, zoals menopauze-symptomen, door de fyto-oestrogenen die helpen de hormoonspiegels in balans te brengen (Chevallier, 2016; Simmonds et al. 2018).
Rode klaver is ook nuttig bij de behandeling van huidproblemen zoals eczeem en psoriasis vanwege de ontstekingsremmende en ontgiftende eigenschappen.
Bovendien kan rode klaver helpen bij het verbeteren van de cardiovasculaire gezondheid door het verlagen van het cholesterolgehalte en het bevorderen van een gezonde bloedcirculatie (Simmonds et al., 2018).
Thee maken van rode klaver
Plukken van bloemen van rode klaver
Pluk bloemen van rode klaver in de ochtend, nadat de dauw is opgedroogd. Zo verzamel je de hoogste concentratie van gunstige stoffen.
Drogen van bloemen van rode klaver
Het drogen is cruciaal om inhoudsstoffen te behouden en schimmel te voorkomen. Hang de kruiden in losse bosjes op een warme, donkere en goed geventileerde plek, of leg ze uit op droogrekken. Zorg voor voldoende luchtcirculatie. Het drogen kan enkele dagen tot weken duren.
Bewaren van rode klaver
Bewaar gedroogde kruiden in luchtdichte, donkere potten of zakken om ze te beschermen tegen licht, lucht en vocht. Controleer regelmatig op schimmel en gooi bedorven kruiden weg. Gedroogde kruiden blijven minstens een jaar houdbaar, hoewel ze na verloop van tijd aan kracht verliezen (Custers, 2021).
Thee maken van rode klaver
Gebruik 1-2 theelepels gedroogde rode klaverbloemen en 250 ml kokend water. Laat het mengsel 10-15 minuten trekken, zeef de thee en drink deze tot drie keer per dag om te profiteren van de hormonale en ontgiftende effecten.
De wetenschap
Menopauzale vrouwen zijn op zoek naar alternatieve therapieën om de symptomen van de menopauze te verlichten. Iraanse onderzoeksters bestudeerden het effect van rode klaver op de ernst van menopauzale symptomen.
Methode
Aan deze studie namen 72 gezonde postmenopauzale vrouwen deel, willekeurig verdeeld in een interventiegroep en een placebogroep. De vrouwen in de interventiegroep kregen dagelijks twee capsules met 40 mg gedroogde rode klaverblaadjes gedurende 12 weken, terwijl de controlegroep dagelijks twee capsules met 40 mg zetmeel (placebo) kreeg voor dezelfde periode. Bij het begin en het einde van het experiment werden de vrouwen ondervraagd over hun menopauzale klachten, gemeten met de Menopause Rating Scale (MRS). Ook sociaal-demografische gegevens werden verzameld met behulp van een vragenlijst.
Resultaten
Voor het experiment werden geen significante verschillen gevonden tussen de twee groepen met betrekking tot demografische kenmerken en menopauzale symptomen. Aan het einde van het onderzoek daalde de totale MRS-score van 20,41 naar 10,08 bij de vrouwen die de rode klaver capsules kregen, en van 20,77 naar 17,20 in de controlegroep. De verschillen in klachten tussen de beide groepen was groot én significant (95% betrouwbaarheidsinterval, p < 0.001).
Conclusie
De resultaten toonden aan dat, vergeleken met placebo, gedroogde bladeren van rode klaver effectief waren in het verminderen van de ernst van menopauzale symptomen bij vrouwen.
Isoflavonen
zijn een type fyto-oestrogeen, oftewel plantaardige stoffen die lijken op het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Ze komen vooral voor in peulvruchten zoals soja en rode klaver. Isoflavonen worden onderzocht vanwege hun mogelijke gezondheidsvoordelen, zoals het verminderen van menopauzale symptomen en het beschermen tegen osteoporose en hart- en vaatziekten.
Coumarinen
zijn aromatische verbindingen die van nature voorkomen in planten zoals tonkabonen, kaneel en klaver. Ze hebben ontstekingsremmende, bloedverdunnende en antioxidante eigenschappen. Coumarinen worden soms gebruikt in medicijnen om bloedstolsels te voorkomen, maar in hoge doses kunnen ze toxisch zijn.
Flavonoïden
zijn een grote groep plantaardige verbindingen die bijdragen aan de kleur, smaak en bescherming van planten. Ze staan bekend om hun antioxidante werking en hun rol in het beschermen van cellen tegen schade. Flavonoïden komen voor in fruit, groenten, thee en cacao, en kunnen bijdragen aan de gezondheid van het hart en een sterk immuunsysteem.
Etherische oliën
zijn vluchtige aromatische stoffen die door planten worden geproduceerd. Ze worden gewonnen uit verschillende plantendelen zoals bladeren, bloemen of schors, en worden vaak gebruikt in aromatherapie vanwege hun kalmerende, antibacteriële of stimulerende effecten. Bekende etherische oliën zijn lavendelolie en pepermuntolie.
Bronnen
Chevallier A (2016). Encyclopedia of Herbal Medicine: 550 Herbs and Remedies for Common Ailments. DK Publishing.
Simmonds M., Howes MJ & Irving J (2018). Botanisch handboek medicinale planten. Geneeskrachtige planten & huismiddeltjes van A tot Z. KNNV uitgeverij, 224p.
Shakeri F, Taavoni S, Goushegir A & Haghani H (2015) Effectiveness of red clover in alleviating menopausal symptoms: a 12-week randomized, controlled trial, Climacteric, 18:4, 568-573, DOI: 10.3109/13697137.2014.999660